کتاب ده آهنگ از همایون خرم

پیشگفتار

استاد همایون خرم به عنوان آهنگساز و تکنواز ویولن از چهره های ممتاز و صاحب سبک در موسیقی ایران است که با اجرای متجاوز از 400 برنامه از شخصیت های پرکار موسیقی نیز می باشند. آثار نوازندگی ایشان شامل بداهه نوازی بر مبنای ردیف موسیقی ایرانی به شیوه ای متمایز و خلق تعداد زیادی قطعات ضربی اعم از پیش درآمد، رنگ و چهار مضراب چه به صورت تنها و چه به همراه دیگر اساتید صاحب نام گنجینه پرباری را در پرونده هنری ایشان به ثبت رسانده است؛ که مؤید توانایی  و ذوق سرشار ایشان می باشد. اما در زمینه آهنگسازی نیز مجموعه آهنگهای ایشان – که  اغلب قبول خاص و عام یافته و از جمله آثار مشهور در موسیقی ماست – جزو بهترین های تصنیف سازی است که علاوه بر تازگی و طراوت و سبک ممتاز آنها، و نیز زیبایی و ملاحت خاص خود از تکنیکی حساب شده و بالا برخوردار است و شاید همین خصوصیات منحصر به فرد است که از آنها آثار بیاد ماندنی به وجود آورده است. ناگفته نماند که استفاده ایشان از گامها و گوشه های محجور موسیقی ایرانی در آثار خود بیانگر مطالعات علمی و عمیق ایشان در موسیقی است. ضمن اینکه مرور در نوشته ها و سخنرانی های این استاد بزرگ در زمینه موسیقی و نیز سایر فعالیتهای فرهنگی ایشان از جمله آموزش مستمر و تربیت شاگردان فراون و زبده و حضور فعال در اجتماعات فرهنگی بعد دیگر شخصیت ایشان را در زمینه های تحقیقی و فرهنگی به خوبی نشان می دهد. استاد خرم از همکاران ثابت و شاخص برنامه های گلها بوده و آثاری که مخصوص این برنامه نوشته اند  جزو بهترین های آن است که توسط خوانندگان مختلف از جمله حسین خان قوامی، غلامحسین بنان الهه و دیگران با اشعار شعرای درجه اول رادیو اجرا شده است.

اما اجرای این آثار با تار و سه تار از یکسو رپرتوار این سازها را وسعت و غنا بخشیده و از سوی دیگر ضمن پرورش ذوق و استعداد نوازندگان – به خاطر سبک ممتاز و انحصاری خود – موجب گسترش دایره تکنیکی و نیز ارتقای آگاهی  آنها از سیر تکاملی موسیقی کشور ما و شناخت سبک های مختلف و دوره های گوناگون موسیقی ایرانی می گردد.

نت نویسی آهنگها از روی نوارهای اجرا شده در رادیو و به سرپرستی خود استاد خرم انجام گرفته است و سعی وافی شده تا حتی الامکان مطابق اصل باشد؛ اما در عین حال استفاده عام تر و نیز انطباق با تکنیک تار و سه تار اقتضا می کرد که جزیی دخل و تصرفاتی در آنها اعمال شود. نکته دیگر خطهای اتصال و جمله بندی است که سعی شده جهت آسان شدن ملودی اشعار – به ویژه در بخشهای مربوط به خواننده – دقیقاً منطبق بر سیلاب های اشعار باشند؛ اما ممکن است گاهی برای نوازنده تولید اشکال کند که در این صورت می توان آنها را نادیده گرفته و هر طور که مناسب تر بود اجرا کرد.

رویهمرفته در نت نویسی رعایت ساده نویسی شده است و اجرای حالات و طرز اجرای خاص به عهده نوازندگان گذاشته شده است.

جای بسی خوشوقتی است که افتخار تنظیم و چاپ بخشی از کارهای این استاد گرانقدر موسیقی ملی به عهده این انتشارات گذاشته شد که در این جا  ضمن تشکر و قدردانی از ایشان امیدواریم که مورد قبولشان واقع شده و بار دیگر این توفیق را نصیب ما کند که سایر آثار ارزشمند این استاد عزیز را به تدریج آماده ساخته و در اختیار علاقمندان قرار دهیم.

در خاتمه با آرزوی توفیق و شادکامی  هر چه بیشتر برای این استاد فرزانه و با گرامیداشت یاد و خاطره تمامی آنانیکه از آنها آموخته ایم و با امید به اینکه این کتاب مورد قبول اساتید گرانمایه و سایر علاقمندان قرار گیرد مطلب را به پایان می بریم.

انتشارات سرود